Emotionele verwaarlozing en HSP

Wat is emotionele verwaarlozing?

Wat als er een reden schuilt achter waarom het zo moeilijk is om je emoties te uiten en te begrijpen? Wat als er een reden is waarom je je soms zo verschrikkelijk alleen en leeg kunnen voelen, alsof niemand je begrijpt? Misschien heeft het te maken met hoe je in je jeugd geleerd hebt om je emoties te ervaren en te uiten. Emotionele verwaarlozing in je kindertijd is wat er gebeurt wanneer je ouders er gedurende je hele jeugd niet in slagen voldoende te reageren op je emotionele behoeftes. Het komt veel voor.

Mijn ervaring als HSP

Ik groeide zelf op als nakomer en hooggevoelig kind in een boerengezin waar hard werken de norm was en voor emoties nauwelijks ruimte was. Ik herinner me nog dat ik als ik geëmotioneerd werd door iets op de televisie, ik uit schaamte wegkroop achter een stoel en zei dat er ‘zweet in mijn ogen zat’ terwijl ik mijn tranen driftig wegveegde. Voor wat ik als hooggevoelig kind voelde was in mijn gezin onvoldoende ruimte. Men kon er niets mee en wist niet hoe hier op te reageren, negeerde het ogenschijnlijk en stapte er over heen.

Ik ben er van overtuigd dat mijn ouders alles hebben gegeven wat ze konden, maar wat ze zelf niet ontvangen hadden, konden ze niet doorgeven en dat was jammer voor mij. Ze waren onvoldoende in staat om te voldoen aan mijn emotionele behoeftes. Een patroon wat volgens mij van generatie op generatie is doorgegeven. En nu ik erop terugkijk kan ik zien dat ik als hooggevoelig kind vanuit mijn levenslust onbedoeld op rode knoppen drukte bij mijn ouders en grootvader. De reactie op deze rode knoppen acties betrok ik vervolgens op mijzelf. Ik zal wel iets niet goed doen, ik ben geen leuk of lief kind, ik mag er niet zijn. Als reactie hierop paste ik me aan en drukte emoties en gevoelens diep weg om niemand tot last te zijn.

Een doeltreffende strategie op dat moment. Later in mijn leven kon ik echter niet goed gedijen, voelde me anders, onvervuld en ik wist ik niet wat ik zelf wilde. Wat was er mis met mij? De leegte die ik ervaarde heb ik jarenlang op verschillende manieren van buitenaf proberen op te vullen met studies, werk, spullen, eten en drinken.

Emotionele verwaarlozing is vaak onzichtbaar

Emotionele verwaarlozing kan onzichtbaar zijn en moeilijk te herinneren. Veel van mijn HSP klanten kijken terug op een gelukkige jeugd, zorgzame ouders waarin ze ogenschijnlijk niets tekort kwamen, maar hebben toch het gevoel dat ze iets missen en ervaren een soort leegte. Ze vragen zich af waarom ze niet gelukkig zijn of waarom hun leven of werk zo zinloos lijkt. Emotionele verwaarlozing gaat over iets wat er niet is gebeurd tijdens je jeugd. Over dat wat je je niet herinnert. Het is een onzichtbare kracht die sterk door kan werken in je volwassen leven. Het goede nieuws is dat de effecten omkeerbaar zijn en dat je de kans hebt om patronen te veranderen voor jezelf en je eventuele kinderen.

Relatie emotionele verwaarlozing en hechting

De hechtingstheorie van John Bowlby stelt dat wanneer een ouder de emotionele behoeftes van het kind effectief herkent en eraan tegemoetkomt, er een ‘veilige’ hechting ontstaat. Deze veilige hechting vormt de basis voor een positief zelfbeeld en een algeheel gevoel van welbevinden. Je wordt dan als kind voorzien in je emotionele behoefte aan veiligheid en verbondenheid.

Ouders die de emoties van hun kinderen niet voldoende opmerken, waarderen of er niet voldoende op reageren, geven het kind onbedoeld een krachtige, onbewuste boodschap: Je gevoelens doen er niet toe. Om hier als kind mee om te gaan, stop je je emoties van nature weg om te zorgen dat ze geen probleem worden in je gezin. Vervolgens heb je als volwassene onvoldoende toegang tot je emoties: je emoties, die je zouden kunnen sturen, gidsen, informeren, verbinden en verrijken; je emoties, die je zouden moeten vertellen wie belangrijk voor je is en wat belangrijk voor je is, en waarom.

Tekenen die kunnen duiden op emotionele verwaarlozing in de jeugd

Vanuit de literatuur, uit eigen ervaring en bij klanten die te maken hebben gehad met emotionele verwaarlozing zie ik bepaalde gemeenschappelijke thema’s en tekenen terug in het volwassen leven;

Ervaren van gevoelens van leegte. Leegte voelt voor iedereen anders. Voor sommigen is het een leeg gevoel in hun buik, borst of keel dat komt en gaat. Voor anderen is het een gevoel van verdoving.
Angst om afhankelijk te zijn. Je zwaar oncomfortabel voelen om van wie dan ook afhankelijk te zijn en heel erg je best doen om geen hulp nodig te hebben, of steun of zorg van anderen.
Onrealistische zelfkritiek. Worsteling met antwoorden op vragen als: Wat kun je? Wat zijn je sterktes en zwaktes? Wat vind je leuk? Wat wil je? Wat is belangrijk voor je?
Geen compassie voor jezelf, maar veel voor anderen. Strenger voor jezelf dan dat je ooit voor een vriend(in) zou zijn. Anderen praten met je over hun problemen, maar je vindt het moeilijk om de jouwe te delen.
Schuldgevoelens, schaamte, boosheid gericht op jezelf, en anderen de schuld geven. Deze Vier – schuld, schaamte, boosheid, verwijten – richt je allemaal op jezelf. Sommige mensen hebben de neiging om direct schuldgevoelens en schaamte op te roepen wanneer hen iets negatiefs overkomt. Schaam je je voor dingen waar anderen zich nooit voor schamen? Denk aan het hebben van behoeftes, het maken van fouten, of het hebben van gevoelens?
Het gevoel hebben dat er iets mis met je is. Een diep gevoel dat er iets mis is met je, maar je kunt er niet je vinger op leggen. “Het ligt aan mij,” zeg je tegen jezelf, en je voelt dat het waar is. “Ik ben niet leuk.” “Ik ben gewoon anders.”
Moeite hebben met het voelen, identificeren, managen en/of uiten van emoties. Kun je niet of lastig uit je woorden komen als je emotioneel wordt? Heb je een beperkte woordenschat als het gaat om emotiewoorden? Voel je je vaak verward over waarom mensen (jezelf inclusief) zich zo voelen of gedragen zoals ze doen?
Slechte zelfdiscipline, zelfsabotage. Merk je dat het lastig is om voornemens vol te houden en verlies je snel je lange termijn doel uit het oog omdat je op korte termijn andere keuzes maakt.

Herstellen van emotionele verwaarlozing

Herstellen van emotionele verwaarlozing tijdens je kindertijd is mogelijk. Wanneer je de reden begrijpt voor het eeuwige gevoel van leegte en tekort en hoe je eraan gekomen bent, kun je aan de slag met je herstel. Een proces waarbij je je langzaam anders gaat voelen en gedragen. Je kunt contact leren maken met je emoties en gevoelens en als je jezelf beter leert kennen ga je beseffen dat je wensen en behoeftes hebt en wat deze zijn. Je kunt accepteren dat je gevoelens echt zijn en er toe doen. Je gaat dan beseffen dat je niet zwak of anders bent, maar net zo waardevol en belangrijk als ieder ander. En je gaat je meer betrokken en verbonden voelen met de mensen om je heen.

Wil jij contact leren maken me je emoties en gevoelens en starten met herstel? In een coachtraject bij LIEVScoaching begeleid ik je hier graag bij. Leer stap voor stap wat je wensen en behoeften zijn.

Als dit bericht bij je resoneert, neem dan een kijkje op mijn website: www.lievscoaching.nl en bij LIEVSvoorjou of LIEVSvia je werk of plan een gratis kennismakingsgesprek.

Volg je me al op Linkedin, facebook en instagram?

Tip: schrijf je ook in voor de LIEVSnieuwsbrief. Een mailing vol persoonlijke verhalen, tips, inspiratie en activiteiten.